Een warmtenet, ook wel bekend als stads-of blokverwarming, is een duurzame manier om een wijk te verwarmen zonder gebruik te maken van aardgas. Een grote centrale warmtebron zorgt voor verwarming en warm tapwater voor meerdere woningen. Voor een warmtenet kunnen de volgende energiebronnen worden gebruikt:

• Warmte uit oppervlaktewater (aquathermie);

• Aardwarmte (geothermie);

• Bodemwarmte (i.c.m. warmtepompen);

• Restwarmte van de industrie;

• Restwarmte van datacenters;

• Afvalverbrandingsinstallaties;

• Biomassa.

De helft van het aantal huizen in Nederland zou in 2050 met een warmtenet van het gas af kunnen. Met name in dichtbebouwde wijken (hoogbouw) is een warmtenet een goede oplossing. Via buizen in de grond wordt warm (40 graden) tot zeer warm water (90 graden) naar de woningen in de wijk gebracht. Een warmtewisselaar in de woning zorgt ervoor dat die warmte kan worden gebruikt om te douchen en de woning te verwarmen.

Op steeds meer plekken in Nederland wordt een warmtenet aangelegd. Woningeigenaren houden zelf de keus of ze overgaan tot aansluiting van hun woning op het net. Kiest iemand niet voor aansluiting, dan worden er geen warmteleidingen tot aan de voordeur ingegraven. Warmteleidingen die niet worden gebruikt (niet onder druk staan) verouderen namelijk snel. Mocht er een hoofdleiding van het warmtenet in de straat lopen dan is het later nog mogelijk om de woning hierop aan te sluiten.

De uitrol van het warmtenet in Haarlemmermeer

In de Warmtevisie Haarlemmermeer 2030 beschrijft de gemeente een stapsgewijze aanpak om over te stappen van aardgas naar duurzame bronnen voor koken en het comfortabel verwarmen van huizen en gebouwen. In de Warmtevisie wordt per wijk beschreven wat volgens de gemeente de beste alternatieven zijn.  Op de volgende plekken in Haarlemmermeer zijn er initiatieven gestart om te onderzoeken of een warmtenet een haalbare oplossing is:

Zwanenburg

Polderwarmte is in Zwanenburg aan het onderzoeken of er ruimte en vraag is voor een warmtenet. Meer informatie vind je op de website van Polderwarmte.

Rijsenhout
In Rijsenhout wordt door een bewonersinitiatief gekeken of er warmte uit de Ringvaart en de Westeinderplassen gebruikt kan worden. In de winter wordt het warme water gebruikt voor verwarming en in de zomer het koude water om te koelen.

Hoofddorp centrum
Op deze locatie wordt gekeken naar een warmtenet voor nieuwbouw, waarop ook de bestaande bouw in de omgeving aangesloten kan worden.

Kosten aansluiten op warmtenet

Voor een aansluiting op het warmtenet is een afleverset (warmtewisselaar) in de woning nodig. De afleverset zorgt ervoor dat de warmte van het net wordt overgedragen aan het centrale verwarmingssysteem (radiatoren en/of vloerverwarming). Ook het warm tapwatercircuit in de woning wordt op deze manier van warmte voorzien. De afleverset is voorzien van een warmtemeter die bijhoudt hoeveel warmte er aan de woning wordt geleverd (vergelijkbaar met de gasmeter). Voor het plaatsen van deze afleverset en het aanbrengen van de warmteleidingen van de straat naar de woning worden eenmalige kosten berekend door de warmteleverancier. Dit zijn de aansluitkosten. De aansluitkosten variëren per project, afhankelijk van de hoeveelheid woningen die worden aangesloten op het warmtenet en de benodigde infrastructuur. In een dicht bebouwde omgeving met een lokale warmtebron ter beschikking, zullen de aansluitkosten vele malen lager uitvallen dan in het buitengebied op grotere afstand van de warmtebron.

De afleverset blijft in de meesten gevallen eigendom van de warmteleverancier. De warmteleverancier is dan ook verantwoordelijk voor onderhoud en indien noodzakelijk, vernieuwing van de set. De onderhoudskosten zijn hierdoor inbegrepen in de vaste maandelijkse kosten.

Nieuwbouw

Op dit moment worden veelal nieuwbouwwoningen aangesloten op een warmtenet. Het verwarmingssysteem is tijdens de bouw al ingericht op de warmtenetaansluiting. Bij bestaande woningen moeten er voor aansluiting vaak nog aanpassingen gedaan worden. Dit betreft met name aanpassingen in het leidingcircuit van zowel het verwarmingssysteem als het warme tapwater. Wanneer een bestaande woning op het warmtenet wordt aangesloten is de bewoner zelf verantwoordelijk voor deze aanpassingen. De warmteleverancier geeft wel advies en controleert de aansluiting van tevoren.

Kosten warmte en warmtelevering

In de warmtewet is vastgelegd wat een warmtenet maximaal mag kosten. Dit gaat om de vaste aansluitkosten en de variabele kosten per deel afgenomen warmte (GJ). Op dit moment is het niet mogelijk om zelf een aanbieder van stadswarmte te kiezen.  Ter bescherming van de consument is vastgelegd dat de kosten niet hoger mogen zijn dan een verwarming met een eigen cv-ketel op aardgas. Hierdoor zijn de prijzen voor warmte sterk gekoppeld aan dat van gas met als gevolg dat de prijzen voor warmte en gas ongeveer hetzelfde zullen zijn. Nu de gaskosten stijgen is het noodzakelijk om de warmteprijzen van de gasprijzen los te koppelen. Hierdoor zullen mensen sneller tot alternatieven overgaan.

Hoge en lage temperaturen

In welke mate een woning geïsoleerd moet zijn voor aansluiting op het warmtenet hangt af van het type warmtenet. Warmtenetten verschillen namelijk in de temperatuur. Hoe lager de temperatuur van het warmtenet, hoe beter de woning geïsoleerd moet zijn. Een warmtenet op basis van een hoge temperatuur levert warmte van circa 90 graden. Met deze temperatuur kan iedere (ongeïsoleerde) woning van warmte worden voorzien. Het nadeel hiervan is dat het opwekken van deze hoge temperatuur niet efficiënt is. Bovendien wordt relatief veel warmte verloren bij het transport van het warme water van de warmtebron naar de woningen.

Een midden-temperatuur warmtenet heeft een gemiddelde temperatuur van circa 70 graden. Met deze temperatuur is een matig geïsoleerde woning goed te verwarmen. In oudere wijken waar een goede isolatie van de woning niet mogelijk is, kan een warmtenet van 70 graden uitkomst bieden.

Woningen die gebouwd zijn na 1995 of oudere na-geïsoleerde woningen zijn goed geïsoleerd en kunnen op basis van lagere temperaturen van 50 tot 55 graden verwarmd worden.  Bij na-isolatie van een eerder ongeïsoleerde woning heb je dan het voordeel dat de radiatorcapaciteit is berekend op een niet geïsoleerde woning: hierdoor is het waarschijnlijk niet nodig om aanpassingen te doen aan het warmte-afgiftesysteem.

Door de vaak optimale isolatie in nieuwbouwwijken kan worden gewerkt met lage temperaturen (minder dan 40 graden). Ook wijken die een zeer grondige renovatie krijgen, kunnen hier geschikt voor gemaakt worden.  Een hoog- en laag temperatuur warmtenet kan met elkaar gecombineerd worden. De restwarmte van een hoog temperatuur warmtenet voor een wijk met slecht/matig geïsoleerde woningen kan gebruikt worden als laag temperatuur warmtenet.

Volledig aardgasvrij

Om de gasaansluiting te verwijderen zal ook een inductiekookplaat geplaatst moeten worden. Naast de aanschaf van een inductiekookplaat zal een extra elektriciteitskabel moeten worden gelegd en de meterkast worden aangepast. Voorlopig is het verwijderen van de gasleiding kosteloos. Na het verwijderen van de gasaansluiting betaal je uiteraard niet meer de vaste lasten hiervoor.